Wprowadzenie
Udar niedokrwienny mózgu to nagłe zaburzenie krążenia mózgowego, które prowadzi do niedokrwienia i martwicy tkanki mózgowej. Jest to najczęstszy typ udaru, stanowiący około 80-85% wszystkich przypadków. W tym artykule przybliżymy przyczyny, objawy, metody leczenia oraz sposoby profilaktyki udaru niedokrwiennego mózgu.
Przyczyny udaru niedokrwiennego
Udar niedokrwienny mózgu powstaje na skutek niedrożności naczyń krwionośnych OUN, co prowadzi do przerwania dopływu krwi do części mózgu. Do głównych przyczyn tego stanu należą:
- Zakrzepica – powstanie zakrzepu (skrzepu krwi) w naczyniu krwionośnym mózgu, zazwyczaj w wyniku miażdżycy, która zwęża i usztywnia ściany naczyń.
- Zatorowość – przemieszczenie zakrzepu lub innej przeszkody (np. tłuszczu, powietrza) z innego miejsca organizmu do naczyń mózgowych.
- Zaburzenia rytmu serca – szczególnie migotanie przedsionków, które może prowadzić do powstania skrzepów w sercu i ich przemieszczenia do mózgu.
- Choroby serca – takie jak zawał serca czy wady zastawkowe, które zwiększają ryzyko powstawania zakrzepów.
- Cukrzyca – powoduje uszkodzenie naczyń krwionośnych, zwiększając ryzyko powstawania zakrzepów.
Objawy udaru niedokrwiennego
Objawy udaru niedokrwiennego mózgu mogą być różnorodne i zależą od obszaru mózgu, który został dotknięty procesem chorobowym. Do najczęstszych objawów należą:
- Nagłe osłabienie siły mięśniowej – zazwyczaj po jednej stronie ciała, obejmujące twarz, ramię lub nogę.
- Problemy z mówieniem i rozumieniem mowy – trudności w formułowaniu lub rozumieniu mowy.
- Zaburzenia widzenia – nagła utrata wzroku w jednym lub obu oczach, podwójne widzenie.
- Zawroty głowy i zaburzenia równowagi – problemy z koordynacją ruchową, trudności w chodzeniu.
- Silny ból głowy – pojawiający się nagle, bez wyraźnej przyczyny.
Diagnostyka
Diagnostyka udaru niedokrwiennego mózgu obejmuje szereg badań mających na celu potwierdzenie diagnozy oraz określenie przyczyny udaru:
- Tomografia komputerowa (CT) – pozwala na szybkie wykrycie krwawienia w mózgu i wykluczenie udaru krwotocznego.
- Rezonans magnetyczny (MRI) – umożliwia bardziej szczegółową ocenę uszkodzeń mózgu.
- Angiografia mózgowa – badanie naczyń krwionośnych mózgu za pomocą kontrastu, pozwala na wykrycie zwężenia lub zamknięcia naczyń.
- Badania krwi – w celu oceny czynników ryzyka, takich jak poziom cholesterolu, glukozy, oraz krzepliwości krwi.
Leczenie udaru niedokrwiennego
Leczenie udaru niedokrwiennego mózgu ma na celu przywrócenie przepływu krwi do dotkniętej procesem chorobowym części mózgu i zapobieganie dalszym uszkodzeniom. Kluczowe jest jak najszybsze rozpoczęcie terapii, gdyż każda minuta opóźnienia w leczeniu prowadzi do nieodwracalnych uszkodzeń mózgu. Do głównych metod leczenia należą:
- Tromboliza – leczenie polegające na podaniu leków rozpuszczających zakrzep (np. alteplaza) w ciągu pierwszych 4,5 godziny od wystąpienia objawów.
- Trombektomia mechaniczna – zabieg polegający na mechanicznym usunięciu zakrzepu z naczynia mózgowego za pomocą specjalnych cewników.
- Leczenie wspomagające – podawanie leków przeciwzakrzepowych, kontrola ciśnienia krwi, poziomu cukru we krwi oraz rehabilitacja neurologiczna.
Profilaktyka udaru niedokrwiennego
Zapobieganie udarom niedokrwiennym mózgu jest kluczowe w zmniejszeniu ryzyka ich wystąpienia. Do najważniejszych działań profilaktycznych należą:
- Zdrowy styl życia – regularna aktywność fizyczna, zdrowa dieta bogata w warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe i niskotłuszczowe.
- Kontrola ciśnienia krwi – regularne pomiary ciśnienia oraz leczenie nadciśnienia tętniczego.
- Kontrola poziomu cholesterolu i cukru we krwi – utrzymanie prawidłowych wartości lipidogramu oraz glukozy.
- Unikanie używek – zaprzestanie palenia tytoniu, ograniczenie spożycia alkoholu.
- Regularne badania lekarskie – monitorowanie stanu zdrowia, szczególnie w przypadku osób z grup ryzyka, takich jak osoby starsze, osoby z chorobami serca lub cukrzycą.
Udar niedokrwienny mózgu to poważne schorzenie wymagające natychmiastowej interwencji medycznej. Świadomość objawów, szybka reakcja oraz odpowiednie leczenie mogą znacząco zwiększyć szanse na powrót do zdrowia i zminimalizowanie trwałych uszkodzeń mózgu. Profilaktyka, zdrowy styl życia oraz regularne badania kontrolne są kluczowe w zmniejszeniu ryzyka wystąpienia udaru. Edukacja społeczeństwa na temat udaru niedokrwiennego mózgu oraz promowanie zdrowych nawyków mogą przyczynić się do zmniejszenia liczby przypadków chorych z tym rozpoznaniem.
Autor
Dr .n med. Żanna Pastuszak
Powyższe informacje należy traktować jedynie jako informacyjno – edukacyjne. Treści te i porady w nich zawarte nie mogą zastąpić bezpośredniego kontaktu z lekarzem i nie powinny być uznawane za profesjonalną poradę. Strona nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystywanie porad z materiałów bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem.
