Co to jest neuralgia nerwu trójdzielnego i jak wygląda obraz kliniczny tej choroby?
Początek nerwobólu nerwu trójdzielnego zazwyczaj dotyczy osób pomiędzy 40. a 60. rokiem życia, a choroba dwukrotnie częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn. Choruje około 15 osób na 100 000 mieszkańców.
Neuralgia nerwu trójdzielnego to chroniczny, zazwyczaj jednostronny ból głowy. Ból jest silny, kłujący z zakresie jednej lub wszystkich gałęzi nerwu trójdzielnego. W większości przypadków ból dotyczy jednocześnie gałęzi 2 i 3 (32%), w 15% samej gałęzi 3, w 17% gałęzi 2 i rzadko jest ograniczony jedynie do gałęzi 1. Ból pojawia się w reakcji na stymulację tzw. punktów spustowych znajdujących się na twarzy. Atak bólu może być wywołany przez gryzienie, mówienie, dotyk, powiew wiatru. Ból ma ostry, kłujący charakter i trwa zazwyczaj kilkanaście sekund a między atakami ból nie występuje. Neuralgia częściej dotyczy prawego niż lewego nerwy trójdzielnego. W ok. 2% przypadków neuralgia nerwu trójdzielnego występuje obustronnie i najczęściej ma to związek ze stwardnieniem rozsianym. Choroba ma charakter sezonowy, gdzie ból najczęściej występuje od listopada do lutego, a stan bezobjawowy dotyczy okresu od maja do września. W miarę postępu choroby, przerwy pomiędzy napadami bólu stają się coraz krótsze, a liczba napadów w ciągu dnia się zwiększa.
Przyczyną choroby jest demielinizacja nerwu trójdzielnego spowodowana przez ucisk na nerw pulsującego naczynia krwionośnego tzw. konflikt naczyniowo – nerwowy. Choroba może mieć także charakter idiopatyczny. Objawowa neuralgia trójdzielna obejmuje przypadki o znanej klinicznie etiologii, innej niż naczyniowa, np. stwardnienie rozsiane, guzy, procesy zajmujące podstawę czaszki. Kolejną przyczynę nerwobólu nerwu V stanowi półpasiec uszny, nazywany również zespołem Ramsaya Hunta.
Jak wygląda diagnostyka neuralgii nerwu trójdzielnego?
Podstawą rozpoznania choroby jest wykonanie badania podmiotowego i przedmiotowego. Ważne jest szczegółowe zebranie wywiadu co do chorób przewlekłych, leków stosowanych, nawyków żywieniowych i stylu życia. Kluczową rolę stanowi obraz kliniczny. Chorobę należy różnicować z innymi typami bóli głowy.
Celem wykluczenia innych chorób bywa koniczne wykonanie badań obrazowych OUN takich jak TK lub MRI, badania EEG lub badań laboratoryjnych. W badaniu MRI można także uwidocznić konflikt naczyniowo – nerwowy.
Dolegliwości bólowe jeśli występują często, obniżają jakość życia pacjentów, utrudniają pracę zawodową, mogą prowadzić do depresji.
Jak wygląda leczenie neuralgii nerwu trójdzielnego?
Najszerzej stosowanym schematem terapii jest monoterapia lekiem przeciwpadaczkowym. Najlepsze efekty daje leczenie lekami takimi jak karbamazepina, okskarbamazepina, fenytoina i lamotrygina dają najlepszy efekt terapeutyczny. Z uwagi na złożony patomechanizm wyzwalania bólu w neuralgii wydaje się, że terapia skojarzona obejmująca leki z różnych grup terapeutycznych jest najbardziej skuteczna. Niekiedy dobre skutki przynosi również stosowanie baklofenu. Powszechnie stosowane niesteroidowe leki przeciwzapalne, np. ibuprofen nie są przydatne w leczeniu nerwobólu.
U niektórych pacjentów ból ustępuje samoistnie ale u około połowy konieczne jest leczenie chirurgiczne. W przypadkach opornych na leczenie farmakologiczne można zastosować leczenie chirurgiczne. Za najbardziej popularną oraz skuteczną metodę uważa się mikrodekompresję naczyniową (MVD). Można stosować blokady nerwu trójdzielnego ale należy je regularnie powtarzać.
Neuralgia nerwu trójdzielnego może być spowodowana stanem zapalnym, dlatego należy wcześnie leczyć infekcje, np. zapalenie ucha lub zębów. Jeśli neuralgia nerwu trójdzielnego jest spowodowana stwardnieniem rozsianym lub toczniem układowym, to ważne jest leczenie choroby podstawowej.
W leczeniu bóli głowy istotny jest styl życia, mianowicie zdrowa dieta, odpowiednia ilość snu oraz aktywność fizyczna. U niektórych pacjentach dobre efekty przynosi akupunktura.
Autor
Dr n. med. Żanna Pastuszak
Powyższe informacje należy traktować jedynie jako informacyjno – edukacyjne. Treści te i porady w nich zawarte nie mogą zastąpić bezpośredniego kontaktu z lekarzem i nie powinny być uznawane za profesjonalną poradę. Strona nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystywanie porad z materiałów bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem.
